Sąd może nałożyć na przestępcę obowiązek naprawienia szkody
Jeżeli przeanalizujemy wyroki karne w sprawach o włamania, to uwagę zwraca fakt, że niektóre takie orzeczenia nakładają na oskarżonego obowiązek częściowego lub całkowitego naprawienia szkody. Przykład stanowi Wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu z dnia 22 lipca 2022 r. o sygnaturze akt II K 1001/20. Wspomniane orzeczenie dotyczyło działalności pary włamywaczy, którzy w jednym z mieszkań spowodowali szkody na kwotę około 50 000 zł (kradnąc m.in. laptopy, biżuterię oraz gotówkę). W ramach analizowanego wyroku, sąd zobowiązał włamywaczy do solidarnej zapłaty na rzecz pokrzywdzonych właścicieli mieszkania kwoty 8000 zł (tytułem częściowego naprawienia szkody.) „Jak widać, mówimy o sumie znacznie mniejszej od łącznej wartości zniszczeń i skradzionych przedmiotów. Z treści wyroku wiemy, że poszkodowanym udało się odzyskać skradzione rzeczy, ale jedynie w części” - dodaje Andrzej Prajsnar, ekspert multiagencji ubezpieczeniowej Unilink.
Kolejnym przykładem nałożonego na włamywacza obowiązku pokrycia kosztów włamania jest Wyrok Sądu Rejonowego w Puławach z dnia 27 kwietnia 2023 r. (sygn. akt: II K 145/23). Na mocy tego orzeczenia, włamywacz został zobowiązany przez sąd do zapłacenia poszkodowanym kwot wynoszących odpowiednio 13 550 zł oraz 10 650 zł. Mówimy o wyjątkowo zachłannym przestępcy, który kradł dosłownie wszystko, co znajdowało się w polu widzenia (np. biżuterię, zegarki, sprzęt fotograficzny, laptopy, alkohole, a nawet … mosiężną klamkę i karnisze). Tak samo, jak w poprzednim przypadku, podstawą obowiązku naprawienia szkody był artykuł 46 kodeksu karnego. Ten przepis wskazuje, że sąd może orzec obowiązek naprawienia (w całości albo w części) wyrządzonej przestępstwem szkody lub wypłaty przez sprawcę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. „Odpowiednie rozstrzygnięcie dotyczące naprawienia szkody musi zapaść jeśli wnioskuje o to pokrzywdzony. W razie dużych trudności z orzeczeniem obowiązku naprawienia szkody, sąd ma prawo zastosować tzw. nawiązkę, czyli inną formę rekompensaty dla poszkodowanych (w wysokości do 200 000 zł)” - wyjaśnia Andrzej Prajsnar, ekspert multiagencji ubezpieczeniowej Unilink.
Szybkie i pełne odzyskanie pieniędzy od skazanego jest trudne
Osoby poszkodowane na skutek włamania powinny pamiętać, że przepisy zapewniają możliwość dochodzenia roszczeń niezaspokojonych na skutek wyroku karnego poprzez późniejsze postępowanie cywilne. Chodzi o wartość zniszczeń i skradzionych przedmiotów, za które skazany nie musi płacić na podstawie wyroku karnego. Niestety, w warunkach przewlekłości zarówno postępowań karnych, jak i cywilnych taka perspektywa wydaje się dla wielu poszkodowanych mało kusząca. Kolejnym problemem jest możliwość szybkiego odzyskania od sprawcy lub sprawców przestępstwa zasądzonej kwoty. Prawomocny wyrok, w którym zasądzono obowiązek naprawienia szkody, zadośćuczynienie za krzywdę lub nawiązkę jest tytułem egzekucyjnym, dla którego można uzyskać klauzulę wykonalności. „Natomiast sama egzekucja komornicza może napotkać poważne problemy jeśli przestępca nie posiada stałych dochodów i wartościowych składników majątku” - przypomina Andrzej Prajsnar, ekspert multiagencji ubezpieczeniowej Unilink.
Tylko wypłata z ubezpieczenia w pełni pokryje koszty włamania
Uzyskanie pieniędzy od sprawcy bywa trudne. „Pamiętajmy, że nie wszyscy sprawcy włamań zostają wykryci. Najnowsze dostępne dane z 2021 r. wskazują, że w skali całego kraju wskaźnik wykrywalności kradzieży z włamaniem wynosił ok. 51%. W poprzednich latach notowano niższe wyniki” - informuje Jolanta Dziadowiec, ekspertka multiagencji ubezpieczeniowej Unilink. Dlatego warto posiadać polisę ubezpieczeniową z adekwatnym zakresem ochrony na wypadek włamania. Oczywiście, nie każde ubezpieczenie mieszkaniowe zapewnia odpowiednią ochronę właścicielowi domu lub lokalu na wypadek kradzieży z włamaniem. Niektóre polisy wcale nie posiadają ochrony włamaniowej w pakiecie, a w przypadku innych ubezpieczeń taka ochrona może podlegać pewnym ograniczeniom. Wielu osobom niestety trudno będzie ocenić, czy dana polisa odpowiednio ochroni je przed finansowymi skutkami włamania. „Tutaj uwidacznia się rola dobrego agenta ubezpieczeniowego, który pomoże wybrać optymalną polisę dostosowaną do specyfiki nieruchomości i potrzeb klienta, zabezpieczając go m.in. przed zakusami złodziei. Doradca wyjaśni także jakie minimalne wymagania stawia ubezpieczyciel w zakresie zabezpieczeń przeciwkradzieżowych, by dom lub mieszkanie zostało objęte ochroną ” – podkreśla Jolanta Dziadowiec, ekspertka multiagencji Unilink.
Dobrą wiadomością dla poszkodowanych z powodu włamania jest fakt, że wypłata pieniędzy przez ubezpieczyciela nie stanowi przeszkody dla orzeczenia przez sąd karny obowiązku naprawienia szkody, zadośćuczynienia lub nawiązki (zobacz: P. Kozłowska-Kalisz [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. VII, red. M. Mozgawa, Warszawa 2015, art. 46 oraz Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2000 r. - sygn. akt: I KZP 5/00). Innymi słowy, sąd może nałożyć na oskarżonego obowiązek naprawy zniszczeń i zwrotu wartości skradzionych przedmiotów również jeśli dom lub lokal był objęty ubezpieczeniem.
